ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ, ਫੇਰ ਵੀ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਨੋਜਵਾਨ ਲਾਚਾਰ

ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ, ਫੇਰ ਵੀ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਨੋਜਵਾਨ ਲਾਚਾਰ ਗਲੀਆਂ, ਮੁਹੱਲਿਆਂ, ਸੜਕਾਂ ਕਿਨਾਰੇ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ, ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਚਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਖੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਬੋਰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਗਾਈਡ ਲਾਇਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੇਵਲ ਪੜਾਇਆ, ਲਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਰਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਮਝਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਵ 30 ਤੋ ਵੱਧ ( ਅਨੇਕਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਖੇ ਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕਲਾਸ 50/60 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਬੈਠਕੇ ਪੜਦੇ ਘਟ ਪਰ ਸੋਰ ਵਧ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ 10/15 ਵਾਰ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰਨੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ), ਜਾਂ ਗਲ਼ੀ ਮਹੱਲੇ ਵਿੱਚ ਚਲਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਖੇ ਜਿਥੇ ਬਾਰਵੀਂ ਜਾਂ ਬੀ ਏ ਪਾਸ ਲੜਕੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਪੜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਭਟਕਦੇ ਬੱਚੇ ਫੇਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਖੇ ਜਾਕੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਿਆਣੇ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ। ਪਰ ਸਕੂਲਾਂ ਵਲੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਮਿਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਚਾਹੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਾ ਆਵੇ। ਸਿਖਿਆ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਕਢਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਸ਼ਰੀਰਕ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮਾਜਿਕ ਆਰਥਿਕ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਖੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਰਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ । ਰੱਟੇ ਲਗਵਾਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਲੈਣ ਲਈ ਭਰਮਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 50/100 ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਰਟਾਇਆ ਅਤੇ ਦੋਹਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਸਲੈਬਸ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਂਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ, ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ( Information) ਮਿਲੀ ਜਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਯਾਦ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਗਿਆਨ ( knowledge)। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੇਵਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋਂ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਗਿਆਨ, ਸਮਝ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ, ਜੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਥ ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਜਾਕੇ ਵੀ ਹੋਮ ਵਰਕ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਹਿੱਤ ਮਾਪਿਆਂ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ, ਸਹਾਇਤਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਗਲੀਆ, ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਵਿਖੇ ਚਲਦੇ ਟਿਊਸਨ ਸ਼ੇਟਰਾਂ ਵਿਖੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਨੋਜਵਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਖੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਭਜੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਖ਼ੇ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵਲੋਂ, 30/40 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਪੀਰੀਅਡਾਂ ਦੌਰਾਨ ਜੋਂ ਪੜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਉਹ ਸੋਰ ਸਰਾਬੇ ਦੌਰਾਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਟਿਊਸਨ ਸ਼ੇਟਰਾਂ ਵਿਖੇ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦਕਿ ਟਿਊਸਨ ਦਾ ਭਾਵ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਤਿੰਨ, ਇਕੋ ਕਲਾਸ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ। ਪਰ 10/20/30 ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਲਾਸਾਂ ਦੇ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਪੜਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਇੱਕ ਹੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਹੋਮ ਵਰਕ ਹੀ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਕੋਚਿੰਗ ਅਤੇ ਟਿਊਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਖੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਦਸੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੌਸਲੇ ਹਿੰਮਤ ਕਰਕੇ, ਨਾ ਸਮਝ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਗਲਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁਛਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ, ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦਸੀਆਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਬੈਠਕੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਹੋਮ ਵਰਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਤ ਹੋਕੇ ਪੜਕੇ ਯਾਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਘਟ ਹੈ ਪਰ ਗਿਆਨ ਸਮਝ ਵੱਧ ਹਨ। ਪਰ ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ, ਪੜ੍ਹਣ ਗਿਆਨ ਵਧਾਉਣ, ਇਕਠੇ ਹੋਕੇ ਖੇਡਣ ਨੱਚਣ, ਭੋਜਨ ਕਰਨ, ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛਾ (desire) ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਪੱਕੇ ਇਰਾਦੇ (determination, dedication devotion sincerity honesty) ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਿਆਨਵਾਨ, ਵਿਦਵਾਨ, ਸਮਝਦਾਰ ਗੁਰੂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਅਗਵਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ, ਆਉਂਣ ਵਾਲੇ 10/15 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਉਜਵੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਲਈ ਨੋਟ ਕਮਾਉਣ, ਨੋਟ ਜਮਾਂ ਕਰਨ, ਵਾਸਤੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਡਿਊਟੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਰਜ਼ੇ ਲੈਂਦੇ ਅਤੇ ਫੇਰ ਤਣਾਅ ਵਿਚ ਫ਼ਸੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਵੱਧ ਧੰਨ ਦੌਲਤ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਹੇਰਾਫੇਰੀਆਂ, ਬੇਇਮਾਨੀਆ, ਲੁਟਮਾਰਾ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਉਠਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫਟਾਫਟ, ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰੈਸਰ ਦੇ ਬਾਥਰੂਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਵਾਕੇ, ਨਾਸ਼ਤਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਛੇ ਸੱਤ ਘੰਟੇ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿਖੇ ਬੈਠਕੇ ਪੜ੍ਹਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਲਈ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਰਾਂਠੇ, ਸਬਜ਼ੀ, ਜਾਂ ਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਮੀਰਾਂ ਜਾਂ ਕੰਮਕਾਜੀ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਵਲੋਂ ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਜੰਕ ਫੂਡ, ਪੈਕ ਕਰਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸੇ ਬੈਠੇ ਬੱਚੇ, ਬਿਨਾਂ ਭੁੱਖ ਦੇ ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਵੇਲੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਪੇਟ ਭਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਕਿ ਘਰ ਜਾਕੇ, ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤਾਂ ਨੋਟ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਸਵੇਰੇ ਤੋਂ ਹੀ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਦਾ ਦਾਦੀ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦਾਦਾ, ਦਾਦੀ ਹੋਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ, ਤਦੰਰੁਸਤੀ, ਤਾਕ਼ਤ, ਸੰਸਕਾਰ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਨਿਮਰਤਾ, ਪ੍ਰੇਮ ਹਮਦਰਦੀ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਆਗਿਆ ਪਾਲਣ ਦੇ ਗੁਣ ਗਿਆਨ ਵੀਚਾਰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਆਦਤਾਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਕੁਝ ਦੇਰ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਪੜੇ ਬਦਲਣ ਮਗਰੋਂ ਬੱਚੇ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਜਾਂ ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਲਈ ਭਜਦੇ ਹਨ, ਉਥੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਬੈਠਕੇ, ਆਪਣੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਭਰੇ ਅਤੇ ਤੰਗ ਪ੍ਰੇਸਾਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਤੂੜੀ ਵਾਂਗ ਹੋਰ ਵੀ ਭਰਕੇ, ਧੱਕੇ ਟੁੱਟੇ ਘਰ ਆਕੇ, ਫੇਰ ਹੋਮ ਵਰਕ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ। ਆਪਣੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟੀ ਵੀ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਚਲਾਕੇ, ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਣ ਲਈ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਜਲਦੀ ਸੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਚਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ,ਕਿਤਾਬੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਫੈਸ਼ਨ ਮੋਜ਼ ਮਸਤੀਆਂ (information) ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਬਚਪਨ, ਲੁੱਟਿਆ, ਕੁਟਿਆ ਅਤੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਫ਼ਿਕਰ ਹਨ, ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਮਿਲਦੇ ਰਹਿਣ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ, ਦੋੜਭੱਜ, ਬੇਆਰਾਮੀਆ ਕਰਕੇ, ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਨੋਜਵਾਨ ਮੋਟਾਪੇ, ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਗੁੱਸੇ, ਬਦਹਜ਼ਮੀ, ਕਾਲਾ ਪੀਲੀਆਂ, ਅਨੀਮੀਆ, ਅੰਧਰਾਤਾ, ਬੇਸਹਾਰੇ ਅਤੇ ਇਕੱਲੇਪਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਸਮਸਿਆਵਾਂ, ਇਛਾਵਾਂ, ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ । ਛੇ ਸੱਤ ਘੰਟੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਖੇ, ਦੋ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਜਾਂ ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਉਸ ਮਗਰੋਂ ਦੋ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ, ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਕੇ ਹੋਮ ਵਰਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬੱਚੇ, ਨਾਬਾਲਗ ਅਤੇ ਨੋਜਵਾਨ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਅਨੰਦ, ਮੋਜ਼ ਮਸਤੀਆਂ, ਖੇਡਣਾ, ਪਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਤਲੀਆਂ ਪਕੜਨਾ, ਬਰਸਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਤੇ ਕਿਸਤੀਆ ਚਲਾਉਣਾਂ, ਦਰਖਤਾਂ ਤੇ ਚੜਣਾ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਨੀਆਂ, ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਣੇ, ਗੁੱਲੀ ਡੰਡੇ ਖੇਡਣਾ, ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ, ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣੇ, ਨਚਣਾ ਟੱਪਣਾ, ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ ਅਤੇ ਗਰਾਉਂਡ ਵਿਖੇ ਖੇਡਾਂ, ਮੋਜ਼ ਮਸਤੀਆਂ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਜਨਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਕੇ ਹੀ ਮਿਲਣਗੀਆਂ ਇਹ ਜਨਮ ਤਾਂ, ਮਾਪਿਆਂ ਦੀਆ ਇਛਾਵਾਂ, ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ, ਸਨਮਾਨ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਲੈਕੇ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਜਾ ਦੂਸਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿਖੇ ਜਾਕੇ ਨੋਟ, ਡਾਲਰ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਡਾਲਰਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਲਈ ਨੋਜਵਾਨ , ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸੀਂ ਹੋਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਪਿਆਰ, ਦੁਲਾਰ, ਹਮਦਰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਂਝੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਨੋਕਰਾਂ ਕੋਲ , ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਜਾਂ ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਚਪਨ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੇ ਦਿਨ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਦੇਸ਼, ਸਮਾਜ, ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ, ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ, ਨਿਯਮਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਸੂਲਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹਮਦਰਦੀ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡਾਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਕਾਪੀਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ (Information) ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਯਾਦ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਨਚਣ, ਗੀਤ ਗਾਉਣ, ਟੱਪਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਹੀ ਮਿਲੇਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜਾਨਵਰ ਜਾਂ ਪਸ਼ੂ, ਪੰਛੀ ਬਣਕੇ, ਆਪਣੀਂ ਮਰਜੀ ਨਾਲ ਮਹਿਕਦੇ ਚਹਿਕਦੇ ਨੱਚਦੇ, ਟੱਪਦੇ, ਸੋਂਦੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿਣਗੇ । ਹੁਣ ਤਾਂ ਬੱਚੇ, ਸਿੱਧੇ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਰਖ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ, ਨੈੱਟ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਮਿੱਤਰ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਸੈਕਸ ਨਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਸਲੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਇੱਜ਼ਤ, ਸਨਮਾਨ, ਸਤੁੰਸ਼ਟੀ ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਲੇ ਗਿਆਨ, ਸੰਸਕਾਰ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਨਿਮਰਤਾ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਆਗਿਆ ਪਾਲਣ, ਮਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ (Relationship) ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਗੁਣ ਗਿਆਨ ਨਾ ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਨਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਕੋਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜਦਕਿ ਬੱਚੇ ਨੋਜਵਾਨ ਦੋਸਤੀ ( Friendship) ਨੂੰ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਨਾਸਮਝੀ ਅਤੇ ਆਕੜ ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਦੋਸਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਰਹੇ ਹਨ । ਨੋਜਵਾਨ ਮਾਪਿਆਂ ਵੱਲੋਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਕੇ ਸੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ, ਮਾਪਿਆਂ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ, ਪੰਜਾਬੀ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ, ਗੈਰ ਪੰਜਾਬੀ , ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ । ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡਾਂ ਕਾਲਜਾਂ, ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ, 15/16 ਘੰਟੇ ਹਰਰੋਜ ਪੜਕੇ ਡਿਗਰੀਆਂ ਲੈਕੇ ਨੋਕਰੀਆ ਦੀ ਦੋੜ ਵਿੱਚ ਭਟਕਦੇ, ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਕਾਪੀਆ ਅਤੇ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਰਤਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਆਉਂਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਹਸਦੇ ਨਚਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਬਣਾਉਂਣ ਵਾਲੇ ਸੰਸਕਾਰ, ਫਰਜ਼ਾਂ, ਜ਼ੁਮੇਵਾਰੀਆਂ, ਵਾਲੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਹਮੇਸ਼ਾ, ਸਿਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਸਦੇ ਨਚਦੇ ਮਹਿਕਦੇ ਮਾਹੌਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਸੰਸਕਾਰਾਂ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਫਰਜ਼ਾਂ, ਨਿਮਰਤਾ, ਪ੍ਰੇਮ, ਹਮਦਰਦੀ, ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਸਿਹਤ, ਤਦੰਰੁਸਤੀ, ਤਾਕ਼ਤ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਸਨਮਾਨ, ਉੱਨਤੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਕੋਲ ਮੌਬਾਈਲਾ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮੁੱਲਵਾਨ, ਗਿਆਨਵਾਨ, ਵਿਦਵਾਨ, ਚੰਗੇ ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਨੇਕ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਆਦਤਾਂ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਜੁਮੇਵਾਰ, ਵਫ਼ਾਦਾਰ, ਇਮਾਨਦਾਰ, ਇਨਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਗੂਣ ਗਿਆਨ ਤਜਰਬੇ ਸੰਸਕਾਰ ਆਦਤਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਾਹੋਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ । ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਡਾਕਟਰ ਏ ਪੀ ਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਛੋਟੀ ਜਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼, ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼, ਸਮਾਜ, ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਸਰਿਆਂ ਲਈ ਸਨਮਾਨ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਇੱਜ਼ਤ ਦੇਣਾ ਹੀ ਸਿਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮਾਪੇ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਲੋਂ ਬੱਚਿਆਂ, ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ, ਧੰਨ ਦੌਲਤ ਸ਼ੋਹਰਤ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਸਿਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕ ਧੰਨ ਦੌਲਤ ਸ਼ੋਹਰਤ ਵਿਚ ਹੀ ਇਜ਼ਤ ਸਨਮਾਨ ਸਮਝਦੇ ਹਨ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ ਫਰਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਮਹਾਨ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ, ਅਵਤਾਰਾਂ ਗੁਰੂਆਂ ਯੋਧਿਆਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ, ਮਹਿਨਤ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ, ਤਿਆਗ, ਮਾਪਿਆਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ, ਆਗਿਆ ਪਾਲਣ, ਵਫ਼ਾਦਾਰੀਆਂ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਦਸਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਪਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮੀ ਸਿਤਾਰਿਆਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਚਕੀਲੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਲੜਕੀ ਲੜਕੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਮਾਪਿਆਂ, ਨਿਯਮਾਂ, ਕਾਨੂੰਨਾਂ, ਅਸੂਲਾਂ, ਅਤੇ ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ, ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਬਲਾਤਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਗਿਆਨ, ਵੀਚਾਰ, ਮਾਹੋਲ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਆਦਤਾਂ ਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਦਿਨ ਰਾਤ, ਦੌੜ ਭਜ ਕਰਕੇ ਜੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਤਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ । ਡਿਗਰੀ ਹੋਲਡਰ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਤੱਕ ਤਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਜਦਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ 15 ਤੋ 18 ਘੰਟੇ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਮੋਬਾਇਲਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਕੋਚਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਬਰਬਾਦ ਕਰਕੇ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਇੱਜ਼ਤ, ਸਨਮਾਨ, ਅਨੰਦ, ਸਤੁੰਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਭਰਨ ਲਈ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੰਨ ਦੌਲਤ, ਡਾਲਰ, ਕੋਠੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਇਦਾਤਾਂ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਰਾਮ, ਮੌਜ ਮਸਤੀਆ, ਨਚਣਾ ਟੱਪਣਾ, ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਤਿਆਗ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਫ਼ਾਰਮ ਤੱਕ ਭਰਨੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਅਜ ਦੇ ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਲੈਕੇ ਚਲਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ। ਕਿਸੇ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ, ਬੱਚਿਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਨਾਲ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਗਲਬਾਤ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ਼, ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਕਿਉਂਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਖੇ ਸੰਸਕਾਰ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਨਿਮਰਤਾ ਫਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਆਦਤਾਂ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਵਿਚਾਰ, ਇਰਾਦੇ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਕਾਪੀਆਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਬਰ ਲੈਕੇ, ਵੱਡੇ ਅਫਸਰ ਬਨਕੇ, ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੰਨ, ਦੌਲਤ, ਸ਼ੋਹਰਤ, ਡਾਲਰ ਕਮਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਕਦੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਕਾਰ, ਸਿਹਤ, ਤਦੰਰੁਸਤੀ ਤਾਕ਼ਤ, ਮਿੱਤਰਤਾ, ਇਨਸਾਨੀਅਤ, ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਵਿਚਾਰ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਸੰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਅਜਿਹੇ ਬੱਚੇ, ਨੋਜਵਾਨ ਜਦੋਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ, ਸਮਸਿਆਵਾਂ, ਇਕਲੇਪਣ ਅਤੇ ਬੇਸਹਾਰੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਨ, ਸ਼ਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੀ ਤਪਸ਼, ਝਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ, ਉਹ, ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਸਮੇਂ ਨਸ਼ਿਆਂ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਅੱਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਸਾਇੰਸ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮੁਸੀਬਤਾਂ, ਸਮਸਿਆਵਾਂ, ਗਰਮੀ ਸਰਦੀਆਂ, ਦੌੜ ਭੱਜ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਹੱਥੀਂ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਨੋਜਵਾਨ, ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਸਿਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਸੂਲਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਨਫ਼ਰਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਹਿੱਤ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਜਾਇਆ ਦੌੜਾਇਆ ਅਤੇ ਸਤਾਇਆ ਗਿਆ, ਉਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਯਾਦ ਕੀਤੇ ਫਾਰਮੂਲੇ, ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਮਦਦਗਾਰ ਦੋਸਤ ਨਹੀਂ ਬਣੇ । ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਸੰਸਕਾਰ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਨਿਮਰਤਾ, ਪ੍ਰੇਮ ਹਮਦਰਦੀ, ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀਆਂ ਕਥਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸੁਣਾਈਆਂ, ਕਦੇ ਗੋਂਦ ਵਿਚ ਸਿਰ ਰਖਕੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਆਪਣਾਪਨ ਨਹੀਂ ਦਿਤੇ, ਪਿਤਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਆਗਿਆ ਪਾਲਣ, ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਈਮਾਨੀ, ਹੇਰਾਫੇਰੀਆਂ, ਲੁਟਮਾਰਾਂ, ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀਆ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਦੀਆਂ ਕਮਾਈਆਂ ਨਾਲ, ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੰਨ ਦੌਲਤ, ਸ਼ੋਹਰਤ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਐਸ ਕਰਵਾਉਂਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਜਾਂ ਕੰਟਰੋਲ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਧਰਮ, ਕਰਮ, ਸੰਸਕਾਰਾਂ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਫਰਜ਼ਾਂ, ਇਨਸਾਨੀਅਤ, ਪ੍ਰੇਮ ਹਮਦਰਦੀ, ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੇ ਜੋੜਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਤਾਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਪਰ ਗੁਰੂਆਂ, ਅਵਤਾਰਾਂ, ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ, ਗੁਰੂਆਂ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਆਚਰਨ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ, ਤਿਆਗ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਖ਼ਤ ਮਹਿਨਤ, ਆਗਿਆ ਪਾਲਣ, ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਗਿਆਨ ਤਾਂ ਕਿਥਰੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ। ਸਵਰਗ ਜਾਣ ਦੀ ਗਲਾਂ , ਪਾਪ, ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ, ਦਾਨ ਪੁੰਨ ਭਗਤੀਆਂ ਕਰਕੇ, ਪਾਪ ਬਖਸ਼ਾਉਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤਾਂ ਹਰ ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾਂ ਵਾਚਕ ਕਰਕੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦਿਮਾਗ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਆਦਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਝ ਨਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਪ ਗਲਤੀਆਂ, ਬੇਈਮਾਨੀਆਂ, ਹਿੰਸਾ ਲੁਟਮਾਰਾ, ਕਰਕੇ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਦਾਨ ਪੁੰਨ, ਪੂਜਾ ਪਾਠ ਕਰਕੇ, ਕੀਤੇ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਵਤਾਰਾਂ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਸੁਣਾਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਵਖਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਸਮਸਿਆਵਾਂ, ਦੁੱਖ ਦਰਦਾਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਨੋਜਵਾਨ, ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਦੇਸ਼, ਸਮਾਜ, ਸਰਕਾਰਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਲੀਡਰਾਂ, ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ, ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ, ਕਾਨੂੰਨਾਂ, ਅਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਡਿਗਰੀਆਂ ਲੈਕੇ ਨੋਕਰੀਆ ਲਈ ਭੱਜਦੋੜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਬਦਨਾਮੀ ਦੇ ਬੋਝ ਨਾ ਸਹਿਣ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਚੰਗੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਲੈਕੇ, ਸੰਸਕਾਰਾਂ, ਮਰਿਆਦਾਵਾਂ, ਫਰਜ਼ਾਂ, ਨਿਮਰਤਾ ਸ਼ਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਬਰ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਕਮੀਂ ਕਰਕੇ, ਬੇਹੱਦ ਦੁੱਖੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨੋਜਵਾਨ, ਨਸ਼ਿਆਂ, ਲੁਟਮਾਰਾ, ਅਪਰਾਧਾਂ, ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਖੇ ਜਾਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਇਛਾਵਾਂ, ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ, ਹਮਦਰਦੀ, ਅਗਵਾਈ, ਸਹਾਰਾ, ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਮਝ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਦੇਸ਼, ਸਮਾਜ, ਘਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ, ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ, ਮਾਪਿਆਂ ਵਲੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤੇ, ਪਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਕਾਰ, ਫਰਜ਼ਾਂ, ਜ਼ੁਮੇਵਾਰੀਆਂ, ਪ੍ਰੇਮ ਹਮਦਰਦੀ, ਨਿਮਰਤਾ, ਸ਼ਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਮਝੋਤੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਗੁਣ ਗਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੋਟ, ਸਹੂਲਤਾਂ, ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਜੰਕ ਫੂਡ, ਕੋਲਡ ਡਰਿੰਕ, ਨਸ਼ੇ, ਆਰਾਮ ਪ੍ਰਸਤੀਆ ਦਿੱਤੀਆਂ ਪਰ ਸੰਸਕਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਵਲੋਂ ਕਾਕਾ ਰਾਮ ਵਰਮਾ ਪਟਿਆਲਾ 78141-82749