
ਭਾਰਤੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ 1932 ਦੇ ਤਹਿਤ ਨਹੀਂ ਕੱਢੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਵਾਹਨ ਦੀ ਚਾਬੀ
- by Jasbeer Singh
- September 10, 2024

ਭਾਰਤੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ 1932 ਦੇ ਤਹਿਤ ਨਹੀਂ ਕੱਢੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਵਾਹਨ ਦੀ ਚਾਬੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰ ਕੇ ਵਾਹਨ ਚਲਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਹਾਦਸੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਨਿਯਮ ਨਾ ਮੰਨਣ ਉੱਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਮੋਟਾ ਚਲਾਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਬੇਸਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ। ਜੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਆਂਗੇ। ਭਾਰਤੀ ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ 1932 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਿਰਫ ਪੱਧਰ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਉਲੰਘਣਾ ‘ਤੇ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਏ.ਐਸ.ਆਈ., ਐਸ.ਆਈ., ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨੂੰ ਸਪਾਟ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਾਰ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਖੋਹਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਕਾਰ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਤੋਂ ਹਵਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਅਸਲ ਕਾਪੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਬੀਮੇ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋ ਕਾਪੀਆਂ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਟਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਵਰਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਵਰਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਕਲ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵਰਦੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਇੱਕ ਚਲਾਨ ਬੁੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਈ-ਚਲਾਨ ਮਸ਼ੀਨ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਚਲਾਨ ਨਹੀਂ ਕੱਟਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਹੈੱਡ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ 100 ਰੁਪਏ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੁਰਮਾਨੇ ਸਿਰਫ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਫਸਰ ਯਾਨੀ ਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਹ 100 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਤੁਹਾਡੀ ਕਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਾਹਨ ਦੀ ਚਾਬੀ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਓ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕਿਸੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੁਰਮਾਨਾ ਅਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਚਲਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਵੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਤੁਹਾਡਾ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੰਸ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ 1988 ਤਹਿਤ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੂੰ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਚੈਕਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਵਾਹਨ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਕੱਢਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੈਕਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਵਾਹਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ’ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਵਾਹਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦਿਖਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮੋਟਰ ਵਹੀਕਲ ਐਕਟ 1988 ਦੀ ਧਾਰਾ 3, 4 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਾਰੇ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੰਸ ਬਣਵਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।